Yenilikçi Firma ve Teknolojik Gelişim

Dünya her yönüyle hızlı bir gelişim ve değişime tanık olmaktadır. Ulaşım, haberleşme teknolojilerinde ki hızlı gelişim bunu büyük ölçüde desteklemekte ve hızlanmasını sağlamaktadır. Bu hem bilgilere ve teknolojilere ulaşımı kolaylaştırmakta hem de bu teknolojilerin daha yaygın kullanılmasına önayak olmaktadır. Hal böyle olunca arz ve talep artmakta neticede benzer alanlarda faaliyette bulunan firmalar zorunlu bir rekabetin içine girmektedir. Bu rekabet içerisinde firmalar var olan teknolojilerin geliştirilmesine bağlı olarak yeni ürünler geliştirmek durumunda kalmaktadırlar. Günümüzde yeniliğin ve ekonomik büyümenin kaynağı olarak firma gösterilmektedir. Pazarın gereksinimlerinin önceden belirlenerek bunların yeni veya yenilikçi ürünlerle karşılanması günümüz firmalarının varlık nedeni durumuna gelmiştir.

Yenilikçi firma tanımını yapmadan önce yenilik kavramına açıklık getirmek de yarar olacaktır. Yenilik, firma içinde uzmanlaşmış birçok insanın faaliyetlerinin örgütsel olarak bütünleştirilmesini gerektiren kolektif bir süreçtir. Aslında yenilik aynı zamanda bir fikri pazarlanabilir bir ürün ya da hizmete, yeni ya da geliştirilmiş bir imalat ya da dağıtım yöntemine, ya da yeni bir toplumsal hizmet yöntemine dönüştürmeyi de ifade eder. (OECD). Günümüzde yeniliğin ve ekonomik büyümenin en önemli elemanları olarak firmalar gösterilmektedir. Pazarın gereksinimlerinin önceden belirlenmesi ve bunların yeni veya yenilikçi ürünlerle karşılanması günümüz firmalarının ana amacı haline gelmiştir. Konunun uzmanları yenilik sürecini birikimli, kolektif ve belirsiz bir zaman süreci şeklinde tanımlamaktadırlar. Yenilikler mevcut bilgilerin üzerine inşa edilmektedir. Kolektiftir çünkü teknolojik koşullara ve piyasa koşullarına ait verilerin toplanması, değerlendirilmesi ve ürüne dönüştürülmesi için konularında uzman pek çok sayıda kişinin bir araya gelmesi gerekmektedir. Yani yenilikçi firma dendiğinde hem kendi içinde hem de aralarında antlaşma olan firmaların oluşturduğu ağ içinde bahsedilen anlamda yenilik faaliyetlerini gösteren işletme örgütü anlaşılmalıdır. Yenilikçi firmalar çevresinde etki yaratan firmalardır. Bir başka deyişle yenilikçi olmak büyümeyi beraberinde getirir. Bunu yapmak için firmaların kendi analizlerini çok iyi yapmış olmaları, stratejik açıdan nerede olduklarını bilmeleri, işbirliğine önem veriyor olmaları kritik noktalar arasında yer almaktadır. Tabi bir firmada yeniliğin ortaya çıkmasını sağlayan faktörler vardır. Bu faktörler genel olarak iki madde de toplanabilir.

Şirket içi belirleyiciler; şirketin yaşı, büyüklüğü, sahiplik statüsü gibi genel şirket özelliklerini; entelektüel sermaye, firma kültürü ve firma içi iletişim kanallarının açıklığını, idari özellikler ve liderlik gibi firma yapısı unsurlarını ve işbirlikleri, bilgi yönetimi, yatırım ve maliyet stratejileri, rekabet unsurlarının baskısı gibi firma stratejilerini içermektedir. (TÜBİTAK,2007)

Şirket dışı belirleyiciler; Yapılan çalışmalar, analizler neticesinde firma için en önemli engellerin iç direnç ve iç eksikliklerden kaynaklandığı anlaşılmıştır. Dış engellerin ise firmanın yenilikçiliğine doğrudan olumsuz bir etkiden ziyade diğer engelleri zamanla besleyen ve onları artıran bir altyapı teşkil ettiği görülmüştür. Yine de yenilikçi olmak isteyen bir firmanın öncelikle iç engelleri ortadan kaldırmaya odaklanması gerektiği aşikardır  Sektör ve pazar yapısı, kamu düzenleme ve teşvikleri, dışsal mali fonlar, yeniliği engelleyici şirket dışı unsurlar gibi dış kaynaklı belirleyiciler ise sektörlerle ilgili koşullar ve ilişkilerdir. (TÜBİTAK,2007)

Yapılan araştırmalar yenilik için farklı stratejiler ortaya koymaktadır ancak tecrübeler gösteriyor ki firma stratejileri duruma göre değişebilmektedir. Yukarıda da belirtildiği gibi bilişim ve iletişim teknolojisi diğer firmalarla ilişkileri, işbirliği ilişkilerini kısacası firma davranışlarını değiştirmektedir. Firmalar bir değil birden fazla alternatife kolayca ulaşmaktadırlar. Kaynaklarını, bilimsel ve teknolojik becerilerini farklı şekillerde kullanabilmektedirler. Yenilik anlamında firma kendi içerisinde ki çalışmalarla bir ürün ortaya çıkarıp patent alabilir ya da sektörü için dünyanın herhangi bir yerindeki yeni üründen lisans yöntemiyle yararlanabilir, olası teknolojileri tahmin edebilir. Böylece bilim ve dünya teknolojilerine belli oranda yön verebilir. Teknolojik anlamda köklü değişimler yaratmaya kalkmak ciddi anlamda risk olabilir ama yenilikçi olmayan firmalar uzun soluklu hayatta kalmamaktadır. Sonuç olarak bir firma yenilikçi olma anlamında farklı stratejiler üzerinden gidebilir ancak firma seçtiği stratejileri hayat geçirirken iç ve dış etkileşimle çekirdek faaliyet ve çeper faaliyetler ayrımını yaparak süreci iyi yönetmek zorundadır.

Özgür GÜVENENLER

Jeoloji Mühendisi 
Patent Uzmanı  

http://www.inovasyonheryerde.com/index.php/makaleler/makaleler/muefitakyos/37-bilgiyonetimi#_ftn1

Uluslararası Bilim, Teknoloji ve Yenilik Stratejisi (2007-2010) TÜBİTAK

Ulusal Bilim, Teknoloji ve Yenilik Stratejisi 2011-2016 – TÜBİTAK

Bilim teknoloji ve yenilik politikaları - Vizyon 2023

Ar-Ge ve Yenilik Politikaları Vizyon 2023 ve Sonrası

Yrd. Doç. Dr. Ali FIKIRKOCA Ankara Üniversitesi Siyasal Bilimler Fakültesi Öğretim Görevlisi İnovasyon Brimi Yöneticisi UZEM 2012