Patent Başvurularında TÜBİTAK Teşvik Sistemine Bakış

Türkiye, gerek sanayisi gerekse üniversiteleri ile başta patent olmak üzere sınai mülkiyet haklarına günden güne daha fazla ilgi göstermeye başladı. 2011 yılında TPE’ye yapılan patent başvuru sayılarına bakıldığında (rakamlar gelişmiş ülkelere göre düşük kalmasına rağmen) geçmiş senelere göre gözle görülür artışlar olduğu bir gerçek. 2011 yılında yapılan patent başvuru sayılarında bir önceki yıla göre %22 lik bir artış olduğu görülüyor. Ayrıca 2009-2010 yılları arasında Türkiye’den yapılan Avrupa patent başvurularında %50lik bir artış gerçekleşti ve Türkiye bu kategoride en fazla artış sergileyen ülke oldu.  Başvuru rakamlarına baktığınızda düşük seviyelerde (189-284) olduğunu göreceksiniz ancak başvuru sayılarında artış olmasını bu konuya verilen önemin arttığının bir göstergesi olarak görmek gerekir. Bu sayılar yeterli mi? Tabi ki de değil! Bu sayıların daha yüksek seviyelere çekilmesi için farklı uygulamalar, destekler ve projelerin geliştirilmesi gerekiyor.

Bildiğiniz gibi, patent başvuru sayılarının artmasını sağlamak, kişileri ve firmaları patent başvurusu yapmaya teşvik etmek amacı ile TÜBİTAK ve KOSGEB başvuru sahiplerine önemli finansal teşvikler sağlıyor. Firmaların ve akademisyenlerin bu konuda daha fazla bilgilendirilmesi gerektiğini düşündük ve bu haftaki finansal destekler yazımızı patent teşviklerine ayırdık. Bu kapsamda, bu teşviklerin genel bilgilerini ve sorucevap metodu ile açıkladığımız detay bilgilerini öğrenmek için sabırla yazımızı okumaya devam edin.

TÜBİTAK 1008 Patent Teşvikleri programı kapsamında sağlanan bu destekler 3 kategoride değerlendiriliyor.

Ulusal Patent Başvurusu Teşviki (TBF-1)

Türk Patent Enstitüsü’nden (TPE) alınan patent başvurusu şekli uygunluk belgesinin ardından TÜBİTAK’a teşvik başvurusu yapılır. TÜBİTAK iki aylık incelemelerin ardından destek talebini kabul ederse başvuru sahibi adına 3.000 TL tutarında destek miktarını TPE hesabına yatırır. Bu tutar başvuru sahibine elden verilmez, TPE’nin ilgili hesabında tutulur. TPE başvuru sahibi adına araştırma, inceleme ve yıllık sicil kayıt ücretleri vs. için bu parayı bitene kadar kullanır. Eğer başvuru vekil aracılığı ile yapılmış ise, vekile ödenen miktarın faturalandırılması şartıyla 450 TL tutarında destek yatırılır.

Uluslararası Patent Başvurusu Teşviki (TBF-2)

Bu destek uluslararası yapılan patent başvuruları için geçerlidir. Bu destek yararlanabilmek için başvuru sahibinin önce Dünya Fikri Mülkiyet Hakları Ofisi (WIPO) veya Avrupa Patent Ofisi’ne (EPO) uluslararası patent başvurusu yapması gerekir. Başvuru yapıldıktan sonra TÜBİTAK’a teşvik başvurusunda bulunulur. Yapılacak olan incelemeden sonra destek için onay verilirse başvuru sahibinin hesabına destek miktarı olan 3.000 TL yatırılır. Eğer başvuru vekil aracılığı ile yapılmış ise, vekile ödenen miktarın faturalandırılması şartıyla hesaba 450 TL daha yatırılır. 

Üçlü (Triadic) Patent Başvurularının Desteklenmesi (TBF-3)


Üçlü patent başvurularının (Avrupa, ABD ve Japonya) araştırma raporundan sonraki işlem ücretleri için sağlanan bu destek geri ödemeli olarak verilmekte. Uluslararası patent başvurusu kaynaklı başvurularda, uluslararası araştırma raporundan sonraki ücretler ile uluslararası patent başvurusu kaynaklı olmayan (bölgesel (EPC), ABD ve Japonya) patent başvurularında, EPO’ dan, ABD’ den ve Japonya’ dan alınan araştırma raporundan sonraki ücretler destek kapsamındadır. Destek üst limiti her yıl Ocak ayında TÜBİTAK Bilim Kurulu tarafından belirlenmektedir. Destek miktarı resmi patent ofisi ücretleri, giriş yapılan ülkelerdeki vekil ücretleri ve Türkiye’deki vekil ücretleri için kullanılmaktadır.


TBF-3 başvurusunda bulunurken başvuru sahibi teşvik başvuru formu ekinde, uluslararası başvuruya ilişkin araştırma raporu ile birlikte tüm patent başvuru dosyasını ve formda talep edilen diğer evrakları (vekil sözleşmesi, nüfus cüzdanı örneği veya noter onaylı imza sirküleri vb.) TÜBİTAK’a sunmak zorundadır.


Üçlü (triadic) patent başvurusunun EPO’da, ABD’de ve Japonya’da tescil edildiğine ilişkin tescil belgelerinin TÜBİTAK’a sunulması halinde verilen tüm destekler hibeye dönüşür. Aksi takdirde verilen desteğin geri alınması işlemlerine başlanır.




TÜBİTAK Patent Teşvik Programı hakkında sorucevap bilgilendirmesi

Bu teşvikten yararlanabilmek için gerekli olan temel şartlar nelerdir?

Teşvik başvuru sahiplerinin, TÜBİTAK’a başvurmadan önce Türk Patent Enstitüsü’ne patent başvurusunda bulunmuş olmaları ve patent başvuru ücretinin kendileri tarafından ödenmiş olması gerekiyor. Aynı zamanda patent başvurusunda bulunan başvuru sahibi, teşvik başvurusunu yapmadan önce TPE tarafından gönderilmiş şekli şartlara uygunluk bildirimini almış olmak zorundadır.

Teşvik için toplamda kaç kere başvurabilirim?

Tüzel kişiler en fazla 20 patent başvurusu, gerçek kişiler en fazla 5 patent başvurusu için teşviklerden yararlanabilir.

Ne zaman başvurulabilir?

Başvuru için belli bir dönem kısıtlaması yoktur.

TÜBİTAK hangi tip patent başvurularına teşvik sağlıyor ve destek miktarları nedir?

Teşvik sistemi ile incelemesiz patent ve faydalı model başvuruları hariç olmak üzere incelemeli patent başvuruları, Avrupa Patent Sözleşmesi uyarınca yapılacak bölgesel patent başvuruları ve üçlü patent başvuruları (Triadic Patent: Avrupa, Amerika ve Japonya Patent Ofisleri nezdinde yapılan patent başvuruları) desteklemektedir.

TBF-1:  Ulusal patent başvuruları için geri ödemesiz: 3000 TL

TBF-2:  Uluslararası/bölgesel patent başvuruları için geri ödemesiz: 3000 TL

TBF-3:  Uluslararası/bölgesel patent başvuruları için geri ödemeli: Talep doğrultusunda Jüri tarafından belirlenir.

Nasıl Başvurulabilir?

Teşvik Başvuru formları ve bu formların ekinde yer alan belgelerin tamamlanarak formun başvuru sahibi tarafından imzalanmasını takiben TÜBİTAK Araştırma Destek Programları Başkanlığı’na kargo veya posta yolu ile gönderilebilir veya TÜBİTAK Araştırma Destek Programları Başkanlığı’na verilmek üzere elden teslim edilebilir.

Başvurular ne kadar zamanda sonuçlanır?

TÜBİTAK’a başvuru yapıldıktan sonra 2 ay içinde sonuçlanır.

Başvurular neye göre kabul veya reddedilir?

TBF-1 (ulusal) ve TBF-2 (uluslararası veya bölgesel başvurunun ilk aşaması) başvuruları için herhangi bir eleme şartı olmaksızın, istenilen şartlara uygun, belgeleri eksiksiz yapılan tüm başvurular kabul edilir. TBF-3 (uluslararası veya bölgesel başvurunun araştırma raporunun gelmesinden sonraki aşaması) başvuruları ise jüri kararı ile kabul veya reddedilir.

Faydalı model başvurusu için de teşvik alınabilir mi?

TÜBİTAK teşvikleri sadece incelemeli patent başvuruları için geçerlidir.

Eğer incelemesiz patent sistemini tercih edersem teşvikten yararlanma hakkım devam eder mi?

Patent başvuruları, başvuru sahiplerinin incelemesiz sistem tercih etmeleri halinde teşvik kapsamından çıkarılır.

Hangi durumlarda teşvik kesiliyor?

• ·  İncelemesiz sistemin tercih edilmesi
• ·  Patentin faydalı modele dönüştürülmesi
• ·  Patent başvurusunun geri çekilmesi
• ·  Devir, birleşme veya veraset gibi durumlarda teşvik kesilir.

Patent başvurusu vekil aracılığı ile yapıldıysa, ödenen vekil ücreti de teşvik kapsamında geri alınabilir mi?

Bu durumda, vekilin TPE’deki sicil kayıt numarasının ve vekile hizmet karşılığı ödenen vekil ücretine ilişkin faturanın aslının teşvik başvuru formu (TBF-1) ile beraber verilmesi gerekmektedir. Bu işlemler yapılırsa vekil ücreti de (destek miktarının %15’i tutarında) teşvik kapsamında alınabilir.

Başvuru sahibi değiştiğinde (devir, birleşme, veraset gibi durumlarda) teşvik sistemi nasıl devam ediyor?

Devir, birleşme veya veraset durumlarında yeni başvuru sahibinin başvuru çeşidine göre başvuru evraklarını TÜBİTAK’a sunması ve başvurunun kabul edilmesi halinde teşvik hesapta kalan tutar üzerinden devam ettirilir.

Ödemeler nasıl yapılıyor?

Ulusal patent başvuruları (TBF-1) için verilen destek tutarı, TPE ile TÜBİTAK arasında oluşturulan özel hesaba yatırılır ve harcamalar bu hesaptan yapılır. Başvuru sahibinin hesabına sadece varsa vekil desteği yatırılır.

Aynı patent için TBF-1, TBF-2 ve TBF-3 programlarının üçüne birden başvuru yapılabilir mi?

Aynı patent için üç programa birden başvuru yapılabilir.

Teşvikten yararlanırken yıllık ücretin ödenmemesi sebebiyle geçersiz kılınan patent başvuruları veya patent hakkı sona eren patentler için teşvik sistemi nasıl devam ediyor?

Bu durumdaki patentler için süresi içinde mücbir sebebin kabul edilmesi ve başvurunun veya patentin yeniden geçerlilik kazanması durumunda teşvik kesilene kadar harcanan tutardan arta kalan tutarlar üzerinde teşvik devam eder.

Patent başvurusu süresince, incelemesiz sistemin tercih edilmesi, patentin faydalı modele dönüştürülmesi, patent başvurusunun geri çekilmesi, geri çekilmiş sayılması, geri alınmış sayılması, reddedilmesi, yıllık ücretin ödenmemesi nedeni ile başvurunun geçersiz kılınması veya yıllık ücretin ödenmemesi nedeni ile patent hakkının sona ermesi durumlarında teşvikten yararlanma durumu nasıl devam ediyor?

Bu durumda başvuru sahibine sağlanan destekler, o tarihe kadar ödenmiş olan miktarlar destek kapsamında kalmak koşuluyla durdurulur.

Teşvik başvurusuna ait sonuçları nereden takip edebilirim?

Başvurunun incelemesi yapıldıktan sonra başvuru sahibine mail adresine gönderilen kullanıcı adı ve şifre ile TÜBİTAK’ın http://patent.tubitak.gov.tr/website/index.html adresinden takip edebilirsiniz. Bu nedenle aktif olarak kullandığınız mail adresinizi bildirmeniz çok önemlidir.

Mustafa ÇAKIR