Bulut Bilişim

Hayatın vazgeçilmezleri arasına giren bilişim teknolojilerinde son yıllarda öne çıkan gelişmelerden bir tanesi bulut bilişim (cloud computing) olmuştur. Bulut bilişim gelişimi çok hızlı devam eden bir süreç olduğundan dolayı genel ve kabul görmüş bir tanımını yapmak oldukça güçtür. Bu konuda zorlanan teki kişi ben değilim ki; bulut bilişimin kendi camiası da bu konuda hem fikir olamamıştır ve birbirinden farklı 22 tanım üretmişlerdir. En basit tanımla, “ortak kullanılan kaynaklar üzerinde, ihtiyaca göre ölçeklenebilen, anında kullanıma hazır, kaynak ataması ve yönetimi kolay yapılabilen bilgi ve iletişim servisleri” olarak tanımlanabilir. Bir başka deyişle, bulut bilişim internet üzerinden ihtiyaca göre sağlanabilen bilgi ve iletişim teknoloji servislerini ifade eden genel bir kavramdır. 

Bulut bilişim hala gelişmekte olan bir teknoloji olup, bu bilişim modelinin hayata geçebilmesi yakın zamanda gelişen üç farklı teknoloji ile mümkün olmuştur. Bulut bilişimi mümkün kılan ve altyapısını oluşturan bu üç teknoloji; web hizmetleri, sanallaştırma (virtualization) ve ızgara (grid) bilişimdir. Bu üç teknoloji sayesinde  bulut bilişim bir gerçeklik haline gelmiştir. Bulut bilişişimin günümüzdeki uygulamaları 3 kategoriden oluşmaktadır diyebiliriz. 

Bu uygulama türlerinden birincisi, yazılım hizmetleridir (Software as a Servis – SaaS). Bu konuda en yaygın olarak bilinen uygulamalar Google’ın Google Apps adını verdiği kelime işlemci, hesaplama, ofis programlarıdır. İkinci grup uygulamalar ise platform hizmetleridir (Platform as a Service – PaaS). Bu konudaki örnek uygulamalar arasında Microsoft firmasının Azure teknolojisi ile Google firmasının App Engine görülmektedir. Üçüncü bulut bilişim türü ise altyapı hizmetleridir (Infrastructure as a Service – IaaS). Bu grubun en önemli örneklerinden biri Amazon firmasın EC2 (Elastic Compute Cloud) hizmetidir. 

Bulut Bilişimin Geleceği

Gitgide büyüyen internet ağı, gelişen teknoloji ve pazar ihtiyaçlarının bir sonucu olarak, Bulut Bilişimin IT dünyasında önemli bir kavram haline gelmiştir ve bu nedenle bulut bilişime yapılan yatırımlar giderek artmaktadır. Gartner tarafından 2010 yılında yapılan “gelişmekte olan teknoloji trendleri araştırmasında” bulut bilişimin grafiğin tepe noktasında olması yapılan ciddi yatırımların bir kanıtı niteliğindedir. Yine Gartner tarafından hazırlanan 2012 raporunda yukarıda söylediklerimizde ne kadar haklı olduğumuzu görmekteyiz. 2012’deki raporda bulut bilişim artık doyuma ulaşmış ve pikin tam tepe noktası yerine yamaçlara doğru bir iniş göstermiştir. Ancak bu durum; bulut bilişim üzerindeki ilginin azaldığı anlamına gelmemektedir, tepe noktasına yakın bir yerde “Privite Cloud Computing” i görmekteyiz. Bu da artık genelden özele doğru giden bir gelişime tanık olduğumuzu göstermektedir. İleride bulut bilişimi daha çok duyacağımızı ve bulut bilişimin daha birçok dalından meyve toplayacağımızın kanıtı olma niteliğindedir. 

Günümüzde işletmelerin bilişim teknolojilerini kullanmalarının temel nedenini verimlilik artışı olarak kabul edersek; işletmeler verimliliklerini etkileyen faktörler karşısında sağlam durabilmek için IT yatırımlarını her geçen yıl arttırmaktadırlar. 

Microsoft’un desteği ile IDC (International Data Corporation) tarafından 2011 yılında Bulut Bilişim ile ilgili bir rapor hazırlanmıştır. 2011 yılında genel bulut bilişim harcamaları 28 milyar doları bulmuş durumda ve durum karşısında söylenecek tek söz geleceğin bulut bilişim sağlayıcıları için oldukça ümit verici gözüktüğüdür.

Yine hazırlanan raporda bulut bilişim harcamaları sayesinde 2015 yılında 14 milyon yeni iş imkânının yaratılacağı tahmin edilmiştir. 2015 yılına kadar yaratılması öngörülen 14 milyon yeni işin %50’si küçük ve orta ölçekli işletmelere yansıyacaktır. Ayrıca bulut bilişim ile yaratılacak IT inovasyonunun yıllık 1.1 trilyon dolarlık yeni gelir yaratması beklenmektedir.

*Raporun tamamı için buraya tıklayabilirsiniz

Neden Bulut Bilişim Kullanıyoruz?

Bulut Bilişim ile kaynaklar, ‘kullandıkça öde’ modeliyle işletmelerin kullanımına sunulmaktadır ve böylece işletmelerin bilgi teknolojileri için ayırmaları gereken “finans ve işgücü kaynağını” en aza indirilmiş olmaktadır. Bulut Bilişim, kişi ve kurumlara merkez serbestliği sağlar ve üstelik sabit bedeller yerine kullanılan kapasite ve hizmet kadar ödeme mantığı ile çok daha ekonomik hale gelir. Bu sayede işletimi uzman bir kadro tarafından gerçekleştirilen güçlü altyapılarda konumlanan merkezlerdeki veri ve uygulamalarınıza internet üstünden kolayca ulaşabilmektedir.

Veri merkezlerinde sanallaştırmanın uygulanması, kaynakların daha verimli bir şekilde kullanılmasını aynı zamanda maliyetlerin de düşmesini sağlamaktadır. Daha önce altyapı teknolojilerini yöneten bilgi işlem kısımları, sanal veri merkezlerinde artık altyapı servisleri sağlayan bir duruma gelmekte, fiziksel sistemleri yönetmek yerine artık iş süreçleri ile alakalı kuralları yöneterek doğru uygulamaların, doğru sunucular üzerinden hizmet vermesini ve verilerin doğru disk sistemleri üzerinde depolanmasını sağlamaktadırlar. Sanallaştırma teknolojilerinin ve Bulut Bilişim’in kullanımının artması pek çok üreticinin bir araya gelip bir vizyon oluşturması gereksinimini de ortaya çıkarmıştır. Bu sayede bugünün sanal ortamlarının tamamen otomatik ve dinamik veri merkezlerine dönüşmesi sağlanmaktadır.

Sağlıkta Bulut Bilişim

Bulut bilişim sağlık sektörü için önemli avantajlar sunmaktadır. Doktor-sağlık klinikleri ve hastaneler medikal verilerini saklayabilecekleri büyük depolama alanlarına ihtiyaç duyuyorlar. Depolanan bu verilerin coğrafyalar arası paylaşımı, hızlı erişimi ve bir internet kadar uzakta oluşu hem hastalara hem de sağlık çalışanlarına önemli ivmeler kazandırmaktadır. Geleneksel bilgisayar ayarları maalesef bu denli büyük tesis hizmeti verememektedir. Bulut bilişim ile sağlanabilen bu hizmet ile sağlık kuruluşları her zamankinden fazla ve hızlı bir şekilde bilgi paylaşımı sağlayabilerek; hem hizmet standartlarını geliştirmiş olurlar hem de kendi içlerindeki operasyonel verimliliği arttırmış olurlar.

               

Yukarıda saydığım avantajlarından kaynaklı; sağlık alanındaki bulut bilişim harcamaları 2010 - 2017 yılları arasında “%20.5” yıllık büyüme oranına (compound annual growth rate) sahip olacağı “Healthcare Cloud Computing (Clinical, EMR, SaaS, Private, Public, Hybrid) Market - Global Trends, Challenges, Opportunities & Forecasts (2012 – 2017)” raporunda belirtilmiştir.

Gelecekte bulut bilişimin sağlıktaki işleyişini anlamlandırmak gerekirse; şöyle bir örnekleme yapmak mümkündür. Tedavi işlemi bireyin kendisi ile gittiği klinikte başlayacak ve bulut bilişimin sağladığı etkileşimler ile daha hızlı, güvenli, ucuz ve kaliteli bir hizmet almış olacaktır. Bu örnekleme aşağıdaki grafikte daha iyi anlaşılabilir.

Bulut bilişim teknolojisi şu an sadece dünyanın belirli bölgelerinde kabul edilmiştir, çoğunluk hissesi gelişmiş ülkeler tarafından tutulmaktadır. Bulut bilişim içerisinde sağlığın pazar payı yaklaşık olarak %5 civarında ve bu alanda oynayan CareCloud (ABD), Carestream Health, Inc (ABD), Merge Healthcare, Inc (ABD), GE Healthcare (İngiltere) ve Agfa healthcare (Belçika) gibi birkaç oyuncu var. Türkiye’deki bilgisayar teknolojisi firmalarında bu oyuncular arasına girmesi dileğiyle…

İlknur ALPAK