Bilişim, dünyada en hızlı büyüyen
sektörlerin başında gelmektedir. Bu alanda yapılan çalışmalar ve yatırımlar
ülkemizde de teşvik edilmekte ve desteklenmektedir. Yazılım alanında faaliyet
gösteren firmaların Ar-Ge ve yenilik çalışmalarının ulusal ve uluslararası
destek programlarından etkin şekilde faydalanılarak arttırılması
hedeflenmektedir. Bu kapsamda KOSGEB, TÜBİTAK, TTGV, Kalkınma Ajansları gibi
çeşitli kurumlar hibe destek programları sunmaktadır. EUREKA, EUROSTARS ve AB
7. Çerçeve Programı gibi uluslararası programlar da firmalarımıza kaynaklar
sağlamaktadır.
Bilim ve Teknolojide Ar-Ge
ve Yenilik
OECD çatısı altında oluşturulan “Bilim ve Teknoloji Göstergeleri Hakkında Ulusal Uzmanlar Çalışma Komitesi”, 1963 yılından beri bu konu üzerinde çalışmaktadır. Bu çalışmalar sonucunda, uluslararası genel kabul görmüş bilim, teknoloji ve yenilik sistemi kavramlarını içeren Frascati, Oslo ve Canberra Kılavuzları oluşturulmuş ve zaman içerisinde geliştirilmiştir.
10 Mart 2005 tarihli Bilim
Teknoloji Yüksek Kurulu’nun 2005/7 sayılı Kararı ve 2005/9 sayılı Başbakanlık
Genelgesi uyarınca projelerin değerlendirilmesinde OECD tarafından hazırlanmış
olan Oslo ve Frascati kılavuzlarındaki Ar-Ge ve Yenilik kavram ve tanımları
dikkate alınmaktadır.
Frascatı kılavuzu Araştırma
ve deneysel geliştirmeyi (Ar-Ge), "insan, kültür ve toplumun bilgisinden
oluşan bilgi dağarcığının artırılması ve bu dağarcığın yeni uygulamalar
tasarlamak üzere kullanılması için sistematik bir temelde yürütülen yaratıcı
çalışmalar" olarak tanımlamaktadır (OECD, 2002).
Osla kılavuzuna göre Yenilik, "işletme içi uygulamalarda, işyeri organizasyonunda veya dış ilişkilerde yeni
veya önemli derecede iyileştirilmiş bir ürün (mal veya hizmet) veya süreç, yeni
bir pazarlama yöntemi ya da yeni bir organizasyonel yöntemin
gerçekleştirilmesidir. Bir ürün yeniliği, mevcut özellikleri
veya öngörülen kullanımlarına göre yeni ya da önemli derecede iyileştirilmiş
bir mal veya hizmetin ortaya konulmasıdır. Bu; teknik özelliklerde, bileşenler
ve malzemelerde, birleştirilmiş yazılımda, kullanıcıya kolaylığında ve diğer
işlevsel özelliklerinde önemli derecede iyileştirmeleri içermektedir" denilmektedir (OECD, 2005).
Yazılımda Ar-Ge ve Yenilik Nedir?
Yazılım sürekli gelişen doğası
nedeniyle bu alanda Ar-Ge çalışmaları ile rutin değişikliklerin ayrımının
yapılması diğer sektörlere göre daha zordur. Yenilik unsuru, Ar-Ge’nin diğer
faaliyetlerden ayrılabilmesi için ana ölçüttür.
Bir yazılım veya alt yapının yeni
bir uygulamaya ya da müşteriye uyarlanması için yapılan değişikler Ar-Ge
kapsamı dışında olmakla birlikte, bir yazılımın belirli modüllerinin yeniden
tasarlanması, teknolojisinin ve yapısının değiştirilmesi çalışmaları yeni bir Ar-Ge
çalışması olarak değer kazanmaktadır. Bu nedenle halihazırda kullanılmakta
yazılımlara katma değer katacak çalışmaları Ar-Ge faaliyetleri olarak
nitelendirebiliriz.
Aynı şekilde, belirli bir konuda
çözüm sağlayacak yeni yazılımların Ar-Ge değeri kazanabilmesi için uygulamanın ortaya
koyacağı çözümlerin pazardaki rakip ürünlere kıyasla önemli yenilikler sunuyor
olması gereklidir. Yeni süreçlerin veya yöntemlerin geliştirilmesi, teknolojik
üstünlük sağlanması, uygulama ve veri alanlarında gelişmelerin uyarlanması
Ar-Ge niteliğinde çalışmalardır. Ayrıca, ülkemizde üretilmemiş olan bir
yazılımın yeniden geliştirilmesi yoluyla dışa bağımlılığı azaltıcı şekilde
katma değer sağlayan projeler de Ar-Ge desteklerinden faydalanmaktadır.
Frascati Kılavuzu, yazılım
geliştirme çalışmalarının Ar-Ge ayrımını şu şekilde belirtmektedir (OECD, 2002):
Ar-Ge Sayılabilecek Yazılım
Geliştirme Çalışmaları
- Teorik bilgisayar bilimleri alanında yeni teoremler ve algoritmalar geliştiren Ar-Ge çalışmaları,
- İşletim sistemleri, programlama dilleri, veri yönetimi, iletişim yazılımları ve yazılım geliştirme araçları düzeyinde bilgi teknolojisinin geliştirilmesi,
- Internet teknolojisinin geliştirilmesi,
- Yazılımların tasarımı, geliştirilmesi, kurulumu veya korunması ile ilgili araştırmalar,
- Bilginin yakalanması, iletilmesi, depolanması, geri alınması, manipüle edilmesi veya gösterilmesi anlamında jenerik (doğurgan) yaklaşımlarda ilerlemeler sağlayan yazılım geliştirme çalışmaları,
- Bir yazılım programı veya sistemi geliştirmek için gerekli olan teknoloji bilgisindeki boşlukları doldurmayı amaçlayan deneysel geliştirme çalışmaları,
- Bilgisayar alanının uzmanlaşılmış dallarındaki yazılım araçları veya teknolojileri üzerinde gerçekleştirilen Ar-Ge (resim işleme, coğrafi veri sunumu, karakter tanımlaması, yapay zeka ve diğer alanlar).
Ar-Ge Sayılamayacak Yazılım Geliştirme Çalışmaları
- Bilinen yöntemleri ve mevcut yazılım araçları kullanılarak ticari uygulama yazılımları ve bilgi sistemleri geliştirilmesi,
- Mevcut sistemler için destek,
- Bilgisayar dillerinin dönüştürülmesi ve/veya tercüme edilmesi,
- Uygulama programlarına kullanıcı işlevselliğinin eklenmesi,
- Sistemlerin hatalardan arındırılması,
- Mevcut yazılımın uyarlanması,
- Kullanıcı dokümantasyonunun hazırlanması.
Yazılım Ar-Ge ve Yenilik
Çalışmalarına Batı-BİNOM desteği
Merkez,
2011 yılından beri girişimci, akademisyen ve firmalarımızın yeni fikir ve projelerini
kuruluşlar, akademisyenler ve uzmanları bir araya getirerek sektörün inovasyon
yapma yeteneğini artıran, teknoloji işbirlikleri ve projeler ile Ar&Ge
potansiyelini geliştiren, en uygun finansal desteği bularak katma değeri yüksek
projelerin hayata geçirilmesini sağlamaktadır. Bu kapsamda 44 girişimci ve
firmadan proje talepleri Batı-BİNOM’a iletilmiştir. Proje talepleri konu
uzmanları ile eşleştirilerek değerlendirilmelerinin yapılması sağlanmış ve 32
projenin çalışmaları Merkez’in yoğun katkılarıyla başlatılmıştır. Batı-BİNOM
yardımıyla finansal destek başvuruları tamamlanan 11 projeden 8’i olumlu cevap
alarak desteğe hak kazanmıştır.
Ar-Ge
konusunda sorularınız ve projelerinizin Ar-Ge niteliğinin en üst düzeye
çıkarılarak doğru desteklerden faydalanmanız için sizleri de Batı-BİNOM’a
bekliyoruz.
Kaynakça:
- Frascati Kılavuzu Araştırma ve Deneysel Geliştirme Taramaları İçin Önerilen Standart Uygulama, ISBN 975-403-352-X - © OECD 2002
- Oslo Kılavuzu Teknolojik Yenilik Verilerinin Toplanması ve Yorumlanması için Önerilen İlkeler, ISBN 975-403-362-5 - © OECD/AVRUPA BİRLİĞİ 2005