Patent haklarının korunması hakkında kanun hükmünde kararnamenin
1995 yılında yürürlüğe girmesinden bu yana 17 yıl geçti ve Türkiye’de yapılan
patent başvuruları her ne kadar istenilen seviyelerde olmada hızlı artış
gösteriyor. Teknolojinin yaratıcı ülkelerine (ABD, Japonya, Almanya, G. Kore ve
son dönemde Çin) göre patent başvuru ve tescil sayılarımız çok gerilerde
olmasına rağmen patent konusuna olan ilgi son dönemde artmaya başladı. 2000
yılında patent başvuru sayımız 337 (yerli patent başvuru sayısı) iken 2011
yılında bu rakam 4087 oldu. Türkiye’ de yapılan patent başvurularının
yarısından fazlası hala yabancı firmalara ait (6154*). Bu rakamları yukarılara
çekebilmek ve diğer ülkelerle yarışta aynı kulvara çıkabilmek için hem
firmaların ar-ge ve inovasyon kapasitelerinin arttırılması hem de patent
almaları yönünde teşvikler yapılması gerekiyor. Aynı zamanda üniversitede
araştırma yapan akademisyenler, patent alabilecekleri herhangi bir buluş
yaptıklarında yayın yapmadan önce patent almaları yönünde teşvik edilmeli.
Türk Patent Enstitüsü,
1995 yılından buyana yürürlükte olan patent kanununda değişiklik önerilerini
içeren bir taslak
hazırladı. Yeni kanun taslağında dikkat
edici en önemli değişiklerden bir tanesi Üniversite kaynaklı patentlerin hak
sahipliği ile ilgili; mevcut yasada Üniversite mensubu bir araştırmacı buluşunu
patentlediğinde, tüm masraflarını kendisi ödeyerek patent üzerindeki tüm
haklara sahip oluyordu, yeni kanuna göre ise patent üzerindeki haklar
Üniversiteye ait oluyor. (Bkz:
MADDE
41- Yükseköğretim kurumlarında bilimsel çalışma yapmakta olan öğretim
elemanları, stajyerler ve öğrenciler gerçekleştirdikleri buluşlarını,
geciktirmeksizin yazılı olarak yükseköğretim kurumuna bildirmekle yükümlüdür.
Yükseköğretim kurumu, bildirimin yapıldığı tarihten itibaren üç ay içinde
buluşa ilişkin hak sahipliği talebini yazılı olarak buluş sahibine bildirmekle
yükümlüdür. Bildirim tarihi itibarıyla buluş üzerindeki haklar,
yükseköğretim kurumuna ait olur.)
Diğer önemli değişiklik ise biyoteknoloji alanında
gerçekleştirilecek buluşların patentlenmesi ile ilgili. Mevcut kanunda
biyoteknolojik buluşların patentlenmesi ile ilgili herhangi bir madde
bulunmuyor. Yeni kanun taslağında biyoteknoloji alanında hangi konular üzerine
patent alınıp alınamayacağı tanımlanmış durumda.
MADDE
7: Aşağıda belirtilen buluşlar patent verilerek korunmaz:
a) İnsan, hayvan veya bitki yaşamını korumak
veya çevrenin ciddi zarar görmesini önlemek dâhil olmak üzere, ticari kullanımı
kamu düzenine veya genel ahlaka aykırı olan buluşlar. Buluşun ticari
kullanımının sadece kanunlar veya yönetmeliklerle yasaklanmış olması, bu
kullanımın kamu düzenine veya genel ahlaka aykırı olduğu anlamına gelmez.
b)
Bitki çeşitleri veya hayvan ırkları ile bitki veya hayvan üretimine yönelik
esas olarak biyolojik olan işlemler. Bu hüküm mikrobiyolojik işlemler veya bu
işlemler sonucu elde edilen ürünler için uygulanmaz.
c)
İnsan veya hayvan vücuduna uygulanacak teşhis yöntemleri ile cerrahi dâhil tüm
tedavi yöntemleri. Bu hüküm, bu yöntemlerin herhangi birinde kullanılan
ürünlere, özellikle madde ve terkiplere
uygulanmaz.
d)
Oluşumunun ve gelişiminin çeşitli aşamalarında insan bedeni ve bir gen dizisi
veya kısmi gen dizisi de dâhil olmak üzere, insan bedeninin öğelerinden birinin
basit keşfini içeren buluşlar.
Üçüncü
fıkranın (a) bendi uyarınca, ticari kullanımı kamu düzenine veya genel ahlaka
aykırı olması nedeniyle aşağıda belirtilen biyoteknolojik buluşlar
patentlenemez:
a)
İnsan klonlama işlemleri.
b)
İnsan eşey hattının genetik kimliğini değiştirme işlemleri.
c)
İnsan embriyosunun sınaî ya da ticari amaçlarla kullanılması.
d)
İnsan ya da hayvanlara önemli bir tıbbi fayda sağlamaksızın, hayvanlara acı
çektirebilecek genetik kimlik değiştirme işlemleri ve bu işlemler sonucu elde
edilen hayvanlar.
Aşağıda
belirtilenlerle ilgili biyoteknolojik buluşlar patentlenebilir:
a)
Doğal ortamından izole edilen veya daha önceden doğada var olduğu halde teknik
bir işlemle üretilen biyolojik materyal.
b)
Buluşun teknik uygulanabilirliğinin belirli bir bitki çeşidi veya hayvan ırkı
ile sınırlı olmaması şartıyla bitki veya hayvanlar.
c)
Mikrobiyolojik ya da diğer teknik bir işlem veya bir bitki çeşidi ya da hayvan
ırkı olmamak şartıyla mikrobiyolojik ya da diğer teknik bir işlemle elde edilen
bir ürün.
Bir
gen dizisi veya kısmi dizisi de dâhil olmak üzere, insan bedeninden izole
edilen ya da başka bir teknik işlem sonucunda üretilen bir öge, yapısı bu
ögenin doğal olanıyla aynı olsa dahi patentlenebilir bir buluş olabilir.”
C12
IPC kodu genel anlamda biyoteknoloji patentlerini içeren sınıf kodu olarak
kullanıyor. Tabi ki de farklı IPC kodları ile tanımlanabilecek biyoteknoloji
patentleri bulunabilir. Bunun için aradığınız veya geliştirdiğiniz teknolojinin
hangi IPC koduna ait olduğunu (tüm alt kategorileri ile birlikte) bulabilmek
için WIPO Tacsy veya EPO
Classification Search uygulamalarını kullanmanızı öneririm. Query bölümüne
aradığınız teknolojinin anahtar kelimesini girerek ilgili IPC koduna
ulaşabilirsiniz. Böylece yaptığınız patent araştırmasına dönüp, IPC kodunu da
girerek sonuç rakamlarını daraltabilirsiniz. Tabi burada dikkat edilmesi
gereken husus, patent araştırması yaparken tek bir IPC kodu girerek ilgili
olabilecek diğer IPC kodlarına ait patentleri süzmekten kaçınmaktır. Bu yüzden
sonuçları daralmaya çalışırken kullanacağınız IPC kodlarını alternatifli olacak
şekilde girmekte yarar var. Ama patent araştırması sırasında zaten sonuç
rakamları 30-40 gibi incelenebilir düzeyde çıkıyorsa IPC kodu ile daha da
daraltmanın anlamı kalmıyor.
Sakın unutmayın, üzerinde uzun emekler harcayarak çalıştığınız proje
başkası tarafından daha önce bulunmuş olabilir. Araştırma yapacağınız konu ne
olursa olsun daha önce başkası tarafından bulunup bulunmadığını mutlaka
araştırın. Daha fikir aşamasında iken hem akademik hem de patent veri
tabanlarında yapacağınız etkili taramalar sizi daha sonra geri dönülemez
hatalardan ve masraflardan kurtarır. Patent veritabanlarını en az Google kadar
sık kullanır hale geldiğinizde ilgili teknolojideki tekniğin bilinen durumunu
ve son buluşları en önce siz öğrenirsiniz.
Patent bilgisine daha kolay ulaşım ve
sonrasında etkili kullanımı için yararlı olabileceğini düşündüğüm bazı linkler
ve dokümanlar:
Araştırma için:
Araştırma için:
0 yorum:
Yorum Gönder